IJssalons, kaaswinkels en fietsverhuurders
In het centrum van Amsterdam zitten 177 zaken die zich op toeristen richten en winkels die eten en drinken voor directe consumptie verkopen. Daarbij zitten zeker 23 ijssalons, 24 kaaswinkels en 31 fietsverhuurders, zo blijkt uit een lijst (pdf) die de gemeente onlangs heeft gepubliceerd.
In 2008 waren er volgens de Rekenkamer maar 8 ijswinkels, 9 kaaswinkels en 13 fietsverhuurders. Na een een piek in 2015 lijkt het aantal toeristische voorzieningen enigszins te zijn afgenomen, maar het zou ook kunnen dat de definitie is aangescherpt.
De lijst van de gemeente bevat niet alleen winkels maar ook tacky toeristenattracties. Of, zoals de gemeente het noemt, voorzieningen «die zich richten op de wens van bezoekers tot (smaak)beleving, sensatie en/of (groeps)entertainment, waarbij het eventuele artistieke, historische of educatieve karakter ondergeschikt is en die zich kenmerken door een bedrijfsvoering met winstoogmerk». Het gaat onder meer om het Sexmuseum, Madame Tussaud, verschillende hasjmuseums en BODY WORLDS.
In oktober heeft de gemeente besloten dat er geen nieuwe toeristenwinkels en -voorzieningen worden toegelaten in het centrum. Volgens de gemeente verschraalt het winkelaanbod en staat de leefbaarheid onder druk. Raadsleden Jorrit Nuijens (GroenLinks) en Tiers Bakker (SP) hadden al twee jaar aangedrongen op maatregelen.
UPDATE - bovenstaand artikel is ook verschenen op Nieuws uit Amsterdam en dat heeft een aantal reacties opgeroepen, met name over de inventarisatie die de gemeente heeft gemaakt:
Nel de Jager stelt dat de lijst onvolledig is en verwijst naar het aanbod in de Haarlemmerbuurt.
Zjoerd vraagt zich af waar ‘al die grow- en coffeeshops zijn gebleven’ (mogelijk zijn die niet in de lijst opgenomen omdat er in de bestaande bestemmingsplannen al een beperking was opgenomen ten aanzien van «mini-supermarkten, souvenirwinkels, head-, seed-, grow- en smartshops, alsmede van automatenhallen, geldwisselkantoren, telefoneerinrichtingen en massagesalons»).
Robin Labrijn vraagt zich af wat Il Tramezzino in het lijstje doet en mist flink wat fietsverhuurbedrijven en fastfoodzaken (vermoedelijk zijn fastfoodzaken ook al in de bestaande bestemmingsplannen geregeld).
Rick Lindeman is verbaasd dat fietsverhuurders in deze categorie vallen.
Wellicht later meer hierover.
UPDATE 2, 27 november - De gemeente heeft een uitgebreide toelichting gegeven op de gebruikte criteria en gereageerd op de opmerkingen. Hieronder de letterlijke tekst van de reactie van de gemeente:
Deze detailhandelsvestigingen hebben hun (vaak eenzijdige) assortiment afgestemd op dagjesmensen en toeristen. Onder dagjesmensen en toeristen worden verstaan mensen die niet werken en/of wonen in Amsterdam, maar die als vrijetijdsbesteding gebruikmaken van de recreatieve en toeristische mogelijkheden van de stad, en al dan niet in de stad overnachten. De detailhandelsvestigingen zijn gevestigd in straten waar deze categorie bezoekers veelvuldig aanwezig is. Doorgaans wordt gebruik gemaakt van zeer opvallende, drukke communicatie-uitingen en reclamemiddelen om het assortiment onder de aandacht te brengen. De voertaal is zelden Nederlands. Bezoekers spenderen relatief weinig tijd in de vestigingen en er is dan ook sprake van weinig tot geen klantenbinding.
Een voorbeeld van dergelijke detailhandelsvestigingen is de gespecialiseerde souvenirwinkel die kaas verkoopt. Deze gebruiksvorm is uitgesloten van de definitie van souvenirwinkel en valt in deze nieuwe categorie. Daarnaast zijn ook eetwinkels opgenomen waarvan dit de definitie is «vormen van detailhandel die zich richten op de verkoop van etenswaren en/of drankjes die in hoofdzaak worden meegegeven om direct te worden geconsumeerd». Deze winkels hebben vaak een eenzijdig assortiment dat voornamelijk bestaat uit niet-versbereide producten al dan niet met een hoog suiker- en/of vetgehalte. Deze producten zijn gericht op voorbijgangers en recreanten, die weinig tijd in de winkel spenderen, waardoor sprake is van weinig tot geen klantenbinding. Onder deze categorie vallen onder andere winkels waar in hoofdzaak ijs wordt verkocht, bijvoorbeeld Il Tramezino.
- Coffeeshops e.d. vallen onder de eerder verboden categorieën, die in postcodegebied 1012 zijn ‘bevroren’. Het betreft smartshops, minisupermarkten, souvenirwinkels, headshops, seedshops, growshops, automatenhallen, geldwisselkantoren, telefoneerinrichtingen en massagesalons.
- Fietsverhuurders richten zich met hun aanbod volledig op toeristen en/of dagjesmensen en vallen dus in de eerstgenoemde categorie.
- Het aanbod in de Haarlemmerstraat is bekeken en er zijn winkels uit dat gebied op de lijst opgenomen.