Het linkse pact in Amsterdam kwam niet helemaal uit de lucht vallen

Dit weekend hebben PvdA, SP en GroenLinks met een open brief in het Parool een links pact aangekondigd. De partijen zetten zich af tegen het ‘waardeloze’ regeerakkoord van het ‘christelijk-rechtse’ kabinet en kiezen voor een ‘een sociaal, duurzaam en solidair Amsterdam’. Het pact is tegelijk een aanwijzing dat de partijen na de verkiezing in maart 2018 samen een coalitie willen gaan vormen.

Zo’n verregaande vorm van samenwerking is voor Amsterdam best opmerkelijk. Zat dit er al aan te komen? Een aardige indicator is de samenwerking bij het indienen van moties en amendementen. Dit soort samenwerking vereist niet alleen dat je het inhoudelijk met elkaar eens bent, maar ook dat je samen door een deur kan en elkaar af en toe wat gunt.

De onderstaande grafiek laat zien hoeveel procent van de moties en amendementen zijn ingediend door PvdA, SP en GroenLinks, sinds de vorige verkiezing (om seizoenseffecten te corrigeren toont de grafiek telkens het gemiddelde over de voorgaande 12 maanden).

De aantallen zijn niet verschrikkelijk groot, dus we moeten hier geen al te ferme conclusies aan verbinden. Maar het lijkt erop dat PvdA, SP en GroenLinks vaker zijn gaan samenwerken. Dit begon ongeveer vanaf mei, niet zo lang na de Tweede Kamerverkiezing half maart.

Is er aan de rechterkant ook toenadering? De onderstaande grafiek toont gezamenlijke initiatieven van VVD en CDA.

Ook VVD en CDA lijken elkaar vaker op te zoeken sinds de landelijke verkiezing. Het gaat voor het overgrote deel om moties van Werner Toonk (VVD) en Diederik Boomsma (CDA), vaak over onderwerpen die te maken hebben met onderwijs. Als de samenwerking van personen afhangt, dan belooft dat weinig voor de toekomst: Toonk heeft inmiddels een punt gezet achter zijn raadslidmaatschap.

D66 zit een beetje in een spagaat. Aan de ene kant heeft de lokale D66-fractie zich voorgenomen het landelijke regeerakkoord van VVD, D66, CDA en ChristenUnie te steunen; aan de andere kant lijkt de partij in Amsterdam iets vaker de samenwerking met GroenLinks en PvdA te zoeken.

Al met al lijkt het erop dat de landelijke verkiezingsuitslag een katalysator is geweest voor de Amsterdamse politieke verhoudingen. Linkse partijen zijn meer gaan samenwerken, wat nu is uitgemond in een opmerkelijk samenwerkingspact. Rechts is er ook toenadering, maar het is te vroeg om te zeggen of die standhoudt (zeker als ze concurrentie krijgen van nieuwe partijen).

Voorbeelden van linkse samenwerking

De raadsleden die sinds mei het vaakst betrokken zijn geweest bij moties van PvdA, SP en GroenLinks zijn Jorrit Nuijens (GroenLinks), Dennis Boutkan (PvdA) en Tiers Bakker (SP).

Recente moties gingen over onderzoek naar het gemeentelijk belasten van flitskapitaal (Bakker, Roosma, Boutkan), transparantie over de beloning van bestuurders bij gesubsidieerde instellingen (Boutkan, Groot Wassink, Peters) en het inperken van flexibele contracten bij de gemeente (Boutkan, Ernsting, Peters).

Moties tot en met 27 september zijn gepubliceerd.