Minder aandacht voor stadsdeelpolitiek?

De stadsdelen met hun gekozen deelraden hebben altijd een belangrijke rol gespeeld in de Amsterdamse politiek, maar sinds de verkiezingen van 19 maart 2014 is hun macht flink ingeperkt (ik hou het even simpel, zie details). Je kan je afvragen wat voor zin de stadsdelen nog hebben als zij vooral het beleid van de gemeente moeten uitvoeren. En zouden mensen nog wel geïnteresseerd zijn in wat ze doen?

Om daar iets meer over te weten te komen heb ik de namen opgezocht van bijna 500 lokale politici en geteld hoe vaak zij worden genoemd op de websites van de belangrijkste lokale media, het Parool en AT5. Dat levert het volgende beeld op.

Rond de verkiezingen in maart 2014 kwamen politici uitgebreid in het nieuws. Verder is er vooral bij AT5 een piek geweest in de aandacht voor stadsdeelpolitici in oktober 2010; dat heeft waarschijnlijk te maken met de gretige berichtgeving over de MuzyQ-affaire in stadsdeel Oost.

Maar de vraag waar het om draait is natuurlijk: wat is er gebeurd na maart 2014. Bij het Parool is de aandacht voor stadsdeelpolitici afgenomen sinds de hervorming van de stadsdelen. Bij AT5 is het patroon wat grilliger.

De grafiek hieronder laat de aandacht voor stadsdeelpolitici zien als percentage van het totale aantal artikelen waarin lokale politici worden genoemd. Daarvan toont de grafiek weer het voortschrijdend gemiddelde. Dat heeft als voordeel dat je de trend beter ziet, maar de consequentie is wel dat effecten met enige vertraging zichtbaar worden. Dat is goed te zien bij het Parool: in de grafiek hieronder werkt het effect van de verkiezingen door tot in mei, terwijl het in werkelijkheid sneller voorbij was (vergelijk de bovenste grafiek).

Bij AT5 is de relatieve aandacht voor stadsdeelpolitiek al jarenlang aan het dalen. Het is moeilijk te zeggen of het nieuwe bestuurlijke stelsel nog een zelfstandig effect heeft gehad op de berichtgeving van AT5.

Bij het Parool is er wel een duidelijk effect na maart 2014. Je kan dit op verschillende manieren interpreteren:

• Je zou kunnen aanvoeren dat er na de vorige verkiezingen (in maart 2010) ook een dip was in de aandacht voor stadsdeelpolitici. Misschien hebben journalisten na een verkiezing even tijd nodig om te ontdekken welke stadsdeelpolitici iets te melden hebben. In 2010 kwam de aandacht voor de stadsdeelpolitiek vrij snel weer op gang als gevolg van de eerder genoemde MuzyQ-affaire.
• Aan de andere kant, het is alweer bijna anderhalf jaar geleden dat de verkiezingen plaatsvonden. Je zou zeggen dat tijdelijke effecten onderhand uitgewerkt zijn. Toch ligt de aandacht voor stadsdeelpolitici structureel onder de twintig procent, terwijl het voor de verkiezingen meestal boven de twintig procent lag.

Zelf neig ik naar de tweede interpretatie. Het lijkt erop dat de stadsdeelpolitiek structureel minder relevant is geworden - op zijn minst in de ogen van de Paroolredactie.

Ranglijsten

Nu ik toch geteld heb, kan ik nog vermelden welke politici het vaakst genoemd zijn in het Parool. Ik hou het even bij de raadsleden.

2014 - nu, gemeenteraad
1. Jan Paternotte
2. Rutger Groot Wassink
3. Wil van Soest
4. Marjolein Moorman
5. Johnas van Lammeren

2014 - nu, deelraden
1. Hans Bremer
2. Pieter Rietman
3. Iwan Leeuwin
4. Reinout de Vries
5. Erna Berends

2010 –2014, gemeenteraad
1. Laurens Ivens
2. Robert Flos
3. Jan Paternotte
4. Frank de Wolf
5. Maureen van der Pligt

2010 - 2014, deelraden
1. Vera Bergkamp
2. Narish Parsan
3. Rutger Groot Wassink
4. Nelly Duijndam
5. Jan-Bert Vroege

Methode

In de eerste plaats moest ik zien te achterhalen welke politici wanneer actief zijn geweest. Die informatie lijkt nergens beschikbaar te zijn, zelfs niet voor gemeenteraadsleden (eerlijk gezegd vind ik dat merkwaardig).

Aangezien ik op zoek was naar een project om PHP en MySQL te leren heb ik zelf een database gemaakt met Amsterdamse politici. De database zelf is redelijk basaal; de grootste uitdaging bestond uit het verzamelen en opschonen van de gegevens. Gegevens over huidige functies zijn ontleend aan de websites van gemeente en stadsdelen; gegevens over functies in de vorige periode zijn grotendeels ontleend aan mijn website Nieuws uit Amsterdam (niet meer actief) en gegevens over verkiezingsuitslagen zijn afkomstig van OIS (beter bekend onder de oude naam O+S)

Wat niet echt helpt is dat alle stadsdeelwebsites hun eigen structuur hebben (het zou me niet verbazen als die binnenkort worden geïntegreerd in de site van de gemeente) en dat OIS veel gegevens over verkiezingsuitslagen heeft verstopt in pdf’s (Tabula kwam daarbij van pas). Verder is informatie over tussentijdse wijzigingen lastig te vinden. Hopelijk gaat dit voorstel van raadslid Zeeger Ernsting ervoor zorgen dat gemeentelijke informatie toegankelijker wordt (volgens de termijnagenda zou het voorstel komende donderdag worden behandeld maar het lijkt erop dat het college nog met een reactie moet komen).

Ik heb gekeken hoe vaak de gevonden personen worden genoemd op de websites van AT5 en het Parool. Alleen artikelen vanaf verkiezingsdatum 3 maart 2010 tot en met de maand juli 2015 zijn bij de analyse betrokken. Verder heb ik me beperkt tot bestuurders, wethouders en (duo-) raadsleden; de burgemeester heb ik buiten beschouwing gelaten. Iedere keer dat een naam in een artikel voorkomt heb ik meegeteld, dat betekent dus dat een artikel meerdere keren is meegeteld als er meerdere politici in worden genoemd.

Ik heb gezocht met combinaties van voor- en achternaam; accenten en dergelijke heb ik weggelaten en bij samengestelde achternamen heb ik het deel na het koppelteken weggelaten (verder heb ik de namen omgezet naar onderkast).

Ik heb alleen artikelen meegeteld die zijn verschenen in de periode waarin de betreffende politicus in functie was in Amsterdam. Meestal maakt dat niet zoveel verschil, maar de naam van Vera Bergkamp is bijvoorbeeld nog regelmatig opgedoken in het Parool nadat ze was overgestapt naar de Tweede Kamer. Die artikelen heb ik dus niet meegeteld.

Er zitten wat haken en ogen aan de aanpak:

• Je bent afhankelijk van de zoekfunctie van de betreffende websites. De website van AT5 leek half augustus 2015 een bug te hebben waardoor artikelen tussen februari en augustus 2015 niet werden getoond. Bij het Parool is enige creativiteit nodig om volledige resultaten te krijgen.
• Het zou best kunnen dat redacties in de loop van de tijd meer artikelen online zijn gaan zetten. Dit kan een verstorend effect hebben als je naar de ontwikkeling van het absolute aantal vermeldingen kijkt, maar voor de verhouding tussen gemeentepolitici en stadsdeelpolitici zou het geen probleem moeten zijn.
• Het kan gebeuren dat niet-politici ten onrechte worden meegeteld omdat ze dezelfde naam hebben als een politicus. Ik verwacht dat dit weinig voorkomt en dat het verstorende effect beperkt zal zijn.

Tenslotte voor wat betreft de interpretatie: de daling bij het Parool in de vermeldingen van stadsdeelpolitici na de verkiezingen van maart 2014 zou in principe een gevolg kunnen zijn van het feit dat het aantal raadsleden is verminderd. Op zich lijkt me dat niet waarschijnlijk (ik denk niet dat meer raadsleden zou hebben geleid tot meer berichtgeving over stadsdelen; eerder zou het effect zijn dat nog meer raadsleden in de luwte van de publiciteit opereren). Om dit te checken heb ik apart gekeken naar de aandacht voor stadsdeelbestuurders / dagelijks bestuurders. Ook daarin zie je een dip na maart 2014.