Waarover discussieerde de Amsterdamse gemeenteraad, 2006-2018

Onlangs heb ik de verslagen gedownload van 205 raadsvergaderingen en 1.116 commissievergaderingen van de Amsterdamse gemeenteraad. Daarmee kan je een beknopte recente geschiedenis van de Amsterdamse politiek schrijven.

De grafieken hieronder laten zien hoe vaak bepaalde termen zijn gevallen (per 100.000 woorden). De gegevens voor 2006 zijn onvolledig en voor 2018 geldt dat uiteraard helemaal; daarom zijn de betreffende kolommen lichter gekleurd. En let op: de schaal op de y-as verschilt.

Informatie over recentere politieke ontwikkelingen vind je in de Stemwijzer voor Amsterdammers.

Airbnb

Vorig jaar sprak de gemeenteraad over de vraag of Airbnb een dikke doei verdient. Marjolein Moorman (PvdA) merkte op hoe snel dit onderwerp op de agenda van de gemeenteraad is gekomen: «In de campagne 2014 is het woord Airbnb geen één keer gevallen tijdens de debatten en nu hebben we het er zo ongeveer elke raadsvergadering over.»

Airbnb is opgericht in 2008 het het lijkt erop dat de eerste Amsterdamse advertentie in januari 2009 verscheen. Vanaf 2013 begonnen er zorgen te ontstaan over het effect van Airbnb op de leefbaarheid en de woningprijzen. Aanvankelijk zal de gemeente Airbnb als partner bij de aanpak van deze problemen, maar er ontstond steeds meer wantrouwen. De gemeente ging de website van Airbnb scrapen om niet afhankelijk te zijn van de cijfers die het bedrijf zelf levert, en heeft inmiddels ook een meldplicht ingevoerd.

Allochtoon

Nederland heeft een merkwaardige obsessie met afkomst. Mensen die in Nederland zijn geboren worden toch als allochtoon geregistreerd als tenminste één van hun ouders in buiten Nederland is geboren. Het CBS houdt zelfs bij of misschien een van je grootouders ergens anders is geboren - dan krijg je het stempel derde generatie.

Over dit soort registraties is nooit serieus discussie gevoerd, maar wel over het woordgebruik. In 2006 stelde Manon van der Garde (PvdA) voor dat de gemeente het woord allochtoon niet meer zou gebruiken in beleidsstukken en voorlichtingsfolders. Wegens gebrek aan steun trok ze het voorstel weer in. Twee jaar later bleek uit een peiling van Nieuws uit Amsterdam dat veel raadsleden inmiddels wel van de term afwilden en in 2013 werd een nieuw voorstel van de PvdA aangenomen.

De grafiek laat zien dat de gemeenteraad inmiddels al grotendeels was opgehouden om de term te gebruiken.

Crisis

Het zal geen verassing zijn dat de term crisis in 2009 vaak is gevallen. Tijdens een commissievergadering op 5 maart 2009 was er wel enige discussie over hoe de crisis genoemd moest worden:

De heer VERWEIJ [VVD] stelt voor het niet meer over de kredietcrisis te hebben maar over de financiële crisis. […]
De heer IVENS [SP] zegt dat hij blij is dat de heer Verweij de kredietcrisis ook economische crisis wil noemen. Hij wacht op het moment dat hij kapitalismecrisis genoemd zal worden.

Daar is het niet echt van gekomen. In de raad is de afgelopen jaren de term kredietcrisis 223 keer gevallen; economische crisis 206 keer; financiële crisis 59 keer; klimaatcrisis 36 keer en kapitalismecrisis 4 keer (de opsomming is niet uitputtend).

Ontruiming

In 2010 ging het kraakverbod in. Er bleef discussie ontstaan over ontruimingen van broedplaatsen als Schijnheilig en van panden waar vluchtelingen woonden. Dilan Yeșilgöz (VVD) en Marijke Shahsavari (CDA) pleitten regelmatig om krakers te vervolgen, wat Ruger Groot Wassink (GroenLinks) weer aanmerkte als politieinzet voor rechtse hobbies.

Open source

In de Amsterdamse gemeenteraad was er ruim tien jaar geleden veel steun om het contract met Microsoft op te zeggen en voortaan gebruik te maken van open source software. Zo hoopte men zich te bevrijden van dure contracten waar je moeilijk onderuit kan. Ook moest dit Amsterdam op de kaart zetten als stad waar nieuwe ict-ontwikkelingen worden gestimuleerd.

Een poging om het contract met Microsoft per 2008 te beëindigen liep spaak. In 2009 begon de stad voorzichtig met het installeren van OpenOffice.org en Firefox. Een lobbyist van Microsoft mopperde dat het bedrijf nauwelijks nog een voet aan de grond kreeg in Amsterdam (al was men not amused toen het Parool dat publiceerde).

Maar in 2010 werd duidelijk dat het project gestrand was op een mix van ambtelijke onwil en onvermogen:

Wethouder WIEBES denkt dat de bestuurlijke en ambtelijke wil ook daarbij versnipperd is. Ook is het de vraag of de wil van de Raad overeenkwam met wat de organisatieonderdelen als realistisch achtten.

Schiphol

Toen Lodewijk Asscher in 2006 wethouder werd, was al min of meer besloten dat Schiphol naar de beurs gebracht zou worden. Maar Amsterdam is mede-eigenaar, en Asscher was niet overtuigd dat privatisering van de luchthaven in het belang van de stad was. In De ontsluierde stad beschrijft hij hoe hij onder druk werd gezet door kopstukken uit de politiek en het bedrijfsleven. Bijvoorbeeld door Wilco Jiskoot van ABN AMRO:

Minzaam glimlachje. Of ik wel wist dat de beursgang hoe dan ook door zou gaan. Wat mijn ambities eigenlijk waren voor na de politiek.

Asscher hield voet bij stuk en blokkeerde de privatisering. Inmiddels lijkt niemand nog serieus voorstander te zijn van een geprivatiseerd Schiphol. Sterker nog, veel partijen vinden dat de gemeente Amsterdam zich als mede-eigenaar best wat actiever mag bemoeien met het beleid van de luchthaven.

Na 2006 heeft de raad nog regelmatig gesproken over Schiphol. Bijvoorbeeld over veiligheidsrisico’s naar aanleiding van de crash van een toestel van Turkish Airlines in 2009, over de gezondheidsrisico’s van ultrafijnstof en over de werkomstandigheden van schoonmakers en beveiligers.

Scooter

Het aantal snorfietsen in Amsterdam is al jarenlang flink aan het groeien. Insprekers trokken aan de bel: in 2008 Saskia de Jonge namens Milieucentrum Amsterdam (MCA) over luchtvervuiling. Vervolgens, in 2009, Govert de With van de Fietsersbond over het feit dat fietsers zich niet meer veilig voelen op het fietspad.

Het onderwerp werd opgepakt door Fjodor Molenaar (GroenLinks). Nadat andere maatregelen weinig opleverden, diende hij in 2012 een voorstel in om scooters naar de rijbaan te verplaatsen. Inmiddels heeft de discussie zich verplaatst van de gemeenteraad naar de Tweede Kamer, die het mogelijk moet maken dat Amsterdam fietspaden scootervrij maakt. Het schiet allemaal niet erg op.

Stadsdelen

Om een of andere reden schijnt het nodig te zijn om het bestuurlijk stelsel elke vier jaar op de schop te nemen. In 2010 werden veertien stadsdelen samengevoegd tot zeven; in 2014 kregen de stadsdelen bestuurscommissies met sterk ingeperkte bevoegdheden en dit jaar worden die weer vervangen door stadsdeelcommissies die alleen vrijblijvende adviezen uit mogen brengen.

In 2015 bleek dat de lokale media steeds minder aandacht besteden aan de stadsdelen. De grafiek hierboven suggereert dat ook de gemeenteraad de stadsdelen steeds minder relevant vindt.

Wallen

In 2008 lanceerde Lodewijk Asscher (PvdA) het Coalitieproject 1012, genoemd naar de postcodes in het wallengebied die met 1012 beginnen. Criminele ondernemers moesten worden aangepakt, desnoods door ze uit te kopen. Momenteel is de Rekenkamer bezig met een evaluatie van het project. Een voorlopige conclusie lijkt te zijn dat het aantal raambordelen is afgenomen, terwijl daar horeca, winkels en toeristische bedrijven voor in de plaats zijn gekomen.

Informatie over recentere politieke ontwikkelingen vind je in de Stemwijzer voor Amsterdammers.