Verwevenheid politiek en bedrijfsleven: banken en Shell lopen voorop
Website Follow the Money heeft een analyse gemaakt van de «draaideur» tussen politiek en bedrijfsleven, met de toevoeging dat de besproken voorbeelden slechts het topje van de ijsberg vormen. Ik heb de lijst met connecties tussen bedrijven en politiek aangevuld door de cv’s op te zoeken van bijna 700 politici die na 2001 in een regering of in de Kamer hebben gezeten.
De lijst wordt aangevoerd door de Rabobank: maar liefst 32 politici hebben hier een positie (gehad). Deze score kan wellicht voor een deel worden verklaard door het feit dat de Rabobank een cooperatie is van lokale banken, elk met hun eigen toezichtsraad – daardoor zijn er veel mensen met een functie bij de Rabobank. Op nummer twee staat Shell, het grootste Nederlandse bedrijf (uiteraard is het deels Brits).
Uit de lijst blijkt dat financiële instellingen vooroplopen als het gaat om de verwevenheid tussen bedrijven en politiek. Vooral conservatieve partijen zijn hierbij betrokken: bijna driekwart van de politici die een positie hebben (gehad) bij de grote drie banken is lid (geweest) van CDA of VVD.
Eén van hen is voormalig minister van financiën Gerrit Zalm (VVD), die na zijn ministerschap overstapte naar de DSB Bank en later bestuursvoorzitter werd van ABN Amro (voor controverses zie het FTM artikel en ook deze analyse van de Correspondent). Een ander voorbeeld is Joop Wijn (CDA) die begon bij ABN Amro, vervolgens onder meer actief was als staatssecretaris en minister op de ministeries van financiën en economische zaken, om daarna weer functies te vervullen in de top van de Rabobank en ABN Amro.
Er staan niet alleen financiële instellingen op de lijst. Een interessant geval is de KLM, die een soort emancipatierol lijkt te hebben gespeeld. De afgelopen jaren hebben maar liefst vier voormalige KLM-stewardessen een positie in de landelijke politiek bereikt: Fransje Roscam Abbing-Bos (VVD, Eerste Kamer); Gonny van Oudenallen (verschillende partijen, Tweede Kamer); Ing Yoe Tan (PvdA, Eerste Kamer) en Kathleen Ferrier (CDA, Tweede Kamer).
Methode
Ik heb een lijst gemaakt met Nederlandse bedrijven op basis gegevens van Wikipedia en Elsevier / Bureau van Dijk. Vervolgens heb ik opgezocht hoe vaak deze bedrijven voorkomen in de cv’s van politici op de (erg nuttige) site Parlement.com. Hier is de Python code waarmee ik de cv’s heb gedownload en geanalyseerd. De resultaten moesten handmatig worden opgeschoond. Om een voorbeeld te noemen: voormalig Kamerlid Wijnand Duyvendak is campagneleider Schiphol geweest bij Milieudefensie; deze baan moet niet worden meegeteld als een positie bij Schiphol. Voor de zekerheid heb ik ook posities bij pensioenfondsen en foundations van bedrijven niet meegeteld.